Table of Contents
प्राथमिक/उच्च प्राथमिक/माध्यमिक व उच्च माध्यमिक विद्यालय/कनिष्ठ महाविद्यालयामधील शिक्षकांची शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता
Educational and Professional Qualification of Teachers in Primary / Upper Primary / Secondary and Higher Secondary Schools / Junior Colleges
राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषद (NCTE) यांनी दिनांक २३ ऑगस्ट, २०१० व दिनांक २९ जूलै, २०११ च्या अधिसूचनेद्वारे प्राथमिक शिक्षकांकरिता (इयत्ता १ ली ते ८ वी) शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता निश्चित केली असून शिक्षक पात्रता परीक्षा (Teachers Eligibity Test- TET) अनिवार्य केली आहे.
शिक्षक पात्रता परीक्षा (TET)
राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषद (NCTE) यांच्या मार्गदर्शक तत्वानुसार केंद्र शासन किंवा महाराष्ट्र शासन आयोजित शिक्षक पात्रता परीक्षा (Teachers Eligibity Test- TET) उत्तीर्ण अनिवार्य असेल.
1. इयत्ता ६ वी ते ८ वी करिता (उच्च प्राथमिक शिक्षक) :
शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता:
सदर शासन निर्णयासोबत जोडलेल्या परिशिष्ट “ब” नुसार उच्च प्राथमिक शिक्षकांकरिता शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता अनिवार्य असेल.
शिक्षक पात्रता परीक्षा (TET)
राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषद (NCTE) यांच्या मार्गदर्शक तत्वानुसार केंद्र शासन किंवा महाराष्ट्र शासन आयोजित शिक्षक पात्रता परीक्षा (Teachers Eligibity Test- TET) उत्तीर्ण अनिवार्य असेल.
2. इयत्ता ९ वी ते १० वी करिता (माध्यमिक शिक्षक ):
अ) शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता
या शासन निर्णयासोबत जोडलेल्या परिशिष्ट “क” नुसार माध्यमिक शिक्षकांकरीता शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता अनिवार्य असेल.
3. इयत्ता ११ वी ते १२ वी करिता ( उच्च माध्यमिक / कनिष्ठ महाविद्यालयीन शिक्षक):
आ शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता
या शासन निर्णयसोबत जोडलेल्या परिशिष्ट “ड” नुसार उच्च माध्यमिक / कनिष्ठ महाविद्यालयीन शिक्षकांकरिता शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता अनिवार्य असेल.
4. प्रशिक्षण :
अ) ज्यांची शैक्षणिक अर्हता ५०% गुणांसह कला, विज्ञान, वाणिज्य शाखेची पदवी आणि D.Ed. अशी असेल किंवा किमान ४५% गुणांसह कला , विज्ञान , वाणिज्य शाखेची पदवी आणि एक वर्षाची शिक्षण शास्त्रातील (B.Ed) पदवी उत्तीर्ण केली असेल आणि ज्यांची नियुक्ती दिनांक ०१ जानेवारी, २०१२ पूर्वी इयत्ता १ ली ते ५ वी पर्यंत प्राथमिक शिक्षक पदावर झाली असेल त्यांना नियुक्तीनंतर राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषदेद्वारे मान्यता प्राप्त ६ महिन्यांचा प्राथमिक शिक्षणातील विशेष प्रशिक्षण प्राप्त करणे आवश्यक आहे.
ब) ज्यांच्याकडे D.Ed. (विशेष शिक्षण) अथवा B.Ed. ( विशेष शिक्षण) अर्हता, त्यांनी नियुक्ती नंतर प्राथमिक शिक्षणशास्त्रातील राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषदाद्वारे मान्यता प्राप्त ६ महिन्यांचे प्राथमिक शिक्षणातील विशेष प्रशिक्षण प्राप्त करणे आवश्यक आहे.
5. पात्रता गुणांच्या टक्केवारीत सुट :-
इयत्ता १ ली ते ८ वी च्या प्राथमिक व उच्च प्राथमिक शिक्षकांच्या पदांकरीता अनुसूचित जाती/अनुसूचित जमाती/ विमुक्त जाती/भटक्या जमाती-ब/ भटक्या जमातीक/ भटक्या जमाती-ड/इतर मागास प्रवर्ग / विशेष मागास प्रवर्ग/ सामाजिक आणि शैक्षणिक मागास प्रवर्ग/ खुल्या प्रवर्गातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक/ दिव्यांग उमेदवार इतर प्रवर्गाच्या उमेदवारांसाठी पात्रता गुणांमध्ये ५% सुट देण्यात येईल.
राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषद (NCET) नवी दिल्ली यांनी निश्चित केलेल्या आणि सुधारीत केलेल्या शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हता आणि आवश्यक तेथे शिक्षक पात्रता परीक्षा (TET) राज्यातील सर्व व्यवस्थापनाच्या, सर्व माध्यमांच्या, शासकीय, अनुदानित, अशंता: अनुदानित, विनाअनुदानित, कायम विनाअनुदानित आणि स्वयंअर्थ सहाय्यित शाळांमधील शिक्षक पदावर नियुक्ती करिता अनिवार्य असेल.
राज्य शासन किंवा शासनाने प्राधिकृत केलेल्या राज्य शैक्षणिक प्राधिकरण म्हणजे महाराष्ट्र राज्य शिक्षण संशोधन व प्रशिक्षण परिषद (MSCERT), पुणे यांना किमान शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हतेमध्ये आवश्यक ती भर घालता येईल.
प्राथमिक/उच्च प्राथमिक/माध्यमिक व उच्च माध्यमिक / कनिष्ठ महाविद्यालयामधील शिक्षकांच्या शैक्षणिक व व्यावसायिक अर्हतांमध्ये करावयाच्या उपरोक्त सुधारणा ह्या महाराष्ट्र खाजगी शाळेतील कर्मचारी (सेवेच्या शर्ती) नियमावली, १९८१ मध्ये करण्यात येत आहेत.
