आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस 2021 | International Literacy Day 2021
देशात निरक्षरतेचे प्रमाण दिवसेंदिवस वाढत आहे, म्हणून समाजात साक्षरता आणण्यासाठी दरवर्षी 8 सप्टेंबर रोजी हा दिवस साजरा केला जातो. आपल्या भारतात 5 सप्टेंबर हा “शिक्षक दिन” म्हणून साजरा केला जातो.
26 ऑक्टोबर 1966 रोजी, निरक्षरतेच्या जागतिक समस्येचे निराकरण करण्यासाठी युनेस्कोने 8 सप्टेंबर हा आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस म्हणून घोषित केला. हे केवळ निरक्षरतेचा मुकाबला करणेच नव्हे तर साक्षरतेला एक साधन म्हणून प्रोत्साहित करणे आहे जे व्यक्तींना तसेच समाजाला सक्षम बनवू शकते. यामुळे जगभरातील अनेक लोकांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील आणि त्यांचे जीवन सुधारेल. तुम्हाला माहिती आहे का की आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाची कल्पना 1965 मध्ये तेहरानमधील निरक्षरतेच्या निर्मूलनावरील शिक्षण मंत्र्यांच्या परिषदेत जन्माला आली होती? 2015 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या शाश्वत विकास ध्येय कार्यक्रमाचा भाग म्हणून हा दिवस देखील स्वीकारण्यात आला. साक्षरतेचा मुद्दा हा संयुक्त राष्ट्रांच्या शाश्वत विकास ध्येय आणि संयुक्त राष्ट्र संघाच्या शाश्वत विकासासाठी 2030 च्या अजेंड्याचा मुख्य घटक आहे.
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस 2021 हा व्यक्ती, समुदाय आणि समाजांसाठी साक्षरतेचे महत्त्व आणि अधिक साक्षर समाजांच्या गरजेबद्दल जागरूकता वाढवण्याचा दिवस आहे. लोकांना भेडसावणाऱ्या साहित्यिक समस्यांविषयी जगात जागरूकता वाढवणे आणि सर्व लोकांसाठी साक्षरता वाढविण्यास मदत करणाऱ्या मोहिमांना ओळखणे आवश्यक आहे.
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाचे महत्त्व
युनेस्को जगभरात साक्षरता सुधारण्याच्या केंद्रस्थानी आहे आणि म्हणून सरकार, धर्मादाय संस्था, स्थानिक समुदाय आणि जगभरातील तज्ञांच्या भागीदारीत आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाला प्रोत्साहन देते. प्रत्येक वर्षी वेगवेगळ्या थीमचा अवलंब करून बदलत्या जगात सर्व प्रकारच्या साक्षरतेकडे लक्ष वेधण्याचे आमचे ध्येय आहे. यात शंका नाही की साक्षरतेशिवाय आपण जग बदलू शकत नाही किंवा आपले जीवन सुधारू शकत नाही.
युनेस्कोच्या मते, “साक्षरता हा सर्वोत्तम उपाय आहे” जो प्रत्येकाच्या शिक्षणाच्या अधिकाराची गुरुकिल्ली आहे. त्याच वेळी, आपल्या सर्वांना माहित आहे की युनेस्कोचे शाश्वत विकास ध्येय जगभरातील गरिबी आणि असमानता नष्ट करण्याचा प्रयत्न करतात आणि साक्षरता दर सुधारणे हा एक अविभाज्य भाग आहे. युनेस्कोने आंतरराष्ट्रीय साक्षरता पुरस्कारांचीही घोषणा केली; हे 2018 चे प्रतिष्ठित पुरस्कार आहेत, जे “साक्षरता आणि कौशल्य विकास” या विषयावर उत्कृष्टता आणि नाविन्यपूर्ण सादरीकरण ओळखतात. यामुळे या दिवसाचे महत्त्व वाढेल आणि साक्षरता आणि प्रौढ शिक्षणाची जागरूकता आणि प्रासंगिकता वाढेल.
हा दिवस साक्षरतेकडे मानवी लक्ष वाढवण्यासाठी आणि सामाजिक आणि मानवी विकासासाठी त्यांचे अधिकार जाणून घेण्यासाठी साजरा केला जातो. साक्षरता जगणे आणि यशस्वी होण्याइतकेच महत्वाचे आहे. दारिद्र्य निर्मूलन, बालमृत्यू कमी करणे, लोकसंख्या वाढ नियंत्रित करणे, लिंग समानता प्राप्त करणे इत्यादींसाठी हे एक आवश्यक साधन आहे. साक्षरतेमध्ये कुटुंबाचा स्तर उंचावण्याची क्षमता असते असे म्हटले जाते. म्हणूनच, लोकांना सतत शिक्षण मिळण्यासाठी आणि कुटुंब, समाज आणि देशाप्रती त्यांची जबाबदारी समजून घेण्यासाठी प्रोत्साहित करण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो.
बदलत्या जगाच्या संदर्भात साक्षरता आणि कौशल्य विकासाची भूमिका अधोरेखित करण्याच्या उद्देशाने, युनेस्को जागतिक साक्षरता सुधारण्यासाठी आणि सरकार, समुदाय इत्यादींसह आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी थीम आणि विविध कार्यक्रमांद्वारे पुढाकार घेत आहे.
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस थीम | International Literacy Day Theme
- साक्षरता आणि कौशल्य विकास – 2018
- साक्षरता आणि बहुभाषिकता – 2019
- कोविड –19 संकटात आणि त्यापुढील साक्षरता शिकवणे आणि शिकणे – 2020
- Literacy for a human-centred recovery: Narrowing the digital divide -2021
Quotes on International Literacy Day
जेव्हा प्रत्येक मूल शाळेत जाते,
तरच प्रत्येक घर प्रगती करू शकते.
विश्व साक्षरता दिवस
मुलगा मुलगी एक समान;
द्यावे त्यांना शिक्षण छान.
आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस
अज्ञानता चा अंधार मिटेल,
शिक्षणाने सुधार होईल.
विश्व साक्षरता दिवस
विश्व साक्षरता दिवस
शिक्षणाने मनुष्य साक्षर होतो
व अनुभवाने तो शहाणा होतो.
Education is the most powerful weapon for changing the world- Nelson Mandela.
The roots of education are bitter, but the fruits are sweet. – Aristotle
Education is what remains after one has forgotten what one has learned in school. – Albert Einstein
Education without values, as useful as it is, seems rather to make man a more clever devil. ― C.S. Lewis
Education is not the filling of a pail, but the lighting of a fire. ― W.B. Yeats
Education is not preparation for life; education is life itself. – John Dewey
A person who won’t read has no advantage over one who can’t read. – Mark Twain
जो आपने सीखा है उसे भूल जाने के बाद जो रह जाता है वो शिक्षा है.
शिक्षा ने ऐसी बहुत बड़ी आबादी पैदा की है जो पढ़ तो सकती है पर ये नहीं पहचान सकती की क्या पढने लायक है.
शिक्षा अपने क्रोध या अपने आत्म विश्वास को खोये बिना लगभग कुछ भी सुनने की क्षमता है.
